راهنمای خرید قابلمه برای پخت و پز | مقایسه ۹ جنس قابلمه برای آشپزی

بهترین قابلمه برای پخت و پز کدام جنس قابلمه است؟ آیا با انواع قابلمه‌ها، بهترین، بدترین، سالم‌ترین و بی‌ضررترین آن‌ها آشنا هستید؟ حتما می‌دانید که نوع قابلمه برای پخت و پز، علاوه بر داشتن ظاهر مناسب و کارایی، باید طوری باشد که بعد از پخت مواد غذایی در آن، مزه غذا تغییر نکند. علاوه بر این، مواد به کار رفته در تهیه و ساخت ظروف، باعث ایجاد سموم یا واکنش‌های شیمیایی مضر برای بدن نشود. در این مقاله از مجله فیدیلیو به بررسی انواع قابلمه برای پخت و پز و مزایا و معایب هر یک از آن‌ها می‌پردازیم و بدترین قابلمه و ظروف برای پخت و پز را هم معرفی می‌کنیم.

انواع قابلمه برای پخت و پز

قابلمه‌ها بر اساس مواد به کار رفته در تهیه آن‌ها، دسته‌بندی می‌شوند. حتما می‌دانید که برخی قابلمه‌ها برای تهیه بعضی غذاها و پختن همه نوع مواد غذایی در آن‌ها مناسب نیستند. اگر می‌خواهید اقدام به خرید قابلمه کنید، بهتر است پیش از خرید، در مورد ظرفی که می‌خواهید غذا را در آن بپزید، به‌اندازه کافی اطلاع داشته باشید تا با خیال راحت‌تر اقدام به خریداری کنید.

قابلمه‌ پیرکس یا شیشه‌ای؛ بی ضررتر و زیبا

در میان انواع قابلمه برای پخت و پز، شاید قابلمه‌های شیشه‌ای یا پیرکس کمتر مورد استفاده قرار بگیرند ولی اگر غذاهایتان را مخصوصا در فر تهیه می‌کنید، باید بدانید که این جنس قابلمه، جزو بی‌ضررترین قابلمه‌ها برای پخت و پز هستند و از‌آنجایی‌که از مواد بادوامی در برابر حرارت درست می‌شوند، به‌راحتی شکسته نمی‌شوند.

علاوه بر این، می‌توانید در حین پخت غذا، کاملا بر آن نظارت داشته باشید. از طرفی، جزو ظروفی هستند که زیبایی خاصی هم دارند. اما در‌عین‌حال با همه مزایایی که دارند، باید در نگهداری از آنها اصول اصلی را رعایت کنید. مثلا از میزان مقاومت ظرف در برابر دمای بالا اطلاع داشته باشید و آن‌ها را با تغییرات دمای یکباره، مواجه نکنید چون احتمال شکستن قابلمه پیرکس بالا می‌رود.

قابلمه گرانیتی؛ مقاوم و سالم برای پخت و پز

در لیست سالم‌ترین قابلمه برای پخت و پز، قابلمه‌های گرانیتی جایگاه ویژه‌ای دارند. در این قابلمه‌ها از روکش‌های گرانیتی استفاده شده است که در برابر خط و خش و آسیب‌دیدگی مقاومت زیادی نشان می‌دهند. گرانیت مورد استفاده برای تهیه روکش این قابلمه‌ها، یک ترکیب فوق‌العاده از سرامیک و تفلون است و به همین خاطر، خاصیت نچسب بودن خود را حفظ می‌کنند.

از طرفی به‌خاطر رسانا بودن این فلز، قابلمه به‌خوبی گرم شده و توزیع گرما با سرعت بالا، به همه‌جای قابلمه امکان‌پذیر است. به همین دلیل خیلی‌ها از این قابلمه‌ها به‌عنوان بهترین قابلمه برای پخت برنج، استفاده می‌کنند. در کنار همه این مزایا، قابلمه‌ها یا ظروف گرانیتی را به‌راحتی هم می‌توانید در فر استفاده کنید و جالب اینکه وزن کمی دارند و سنگین نیستند. از سوی دیگر قابلمه گرانیت به‌راحتی قابل شستشو است و به‌خاطر جنسی که دارید روغن کمتری هم برای پخت و پز نیاز است. قابلمه گرانیتی با حرارت واکنش نشان نمی‌دهد و طعم غذا حفظ می‌شود.

در مورد قابلمه‌های گرانیتی از برندهای معتبر استفاده کنید که هم قابلیت نچسب بودن آن چندان باکیفیت نباشد و ممکن است قابلمه خط و خراش بردارد.

قابلمه سرامیکی؛ بهترین نگهدارنده طعم غذا

اگر می‌خواهید غذایی خوشمزه درست کنید و نگران واکنش مواد غذایی یا مواد قابلمه هستید، ظروف سرامیکی را انتخاب کنید. البته باید بدانید که اگر بالاترین کیفیت را می‌خواهید، باید از قابلمه خود به‌خوبی مراقبت کنید تا خش و آسیب‌دیدگی نبیند، پس از قاشق‌های مناسب برای هم زدن غذا استفاده کنید. چون مقاومت لعاب یا روکش قابلمه‌های سرامیکی، نسبت به قابلمه‌های گرانیتی کمتر است.

 در صورت استفاده از انواع قابلمه سرامیکی برای پخت و پز، به‌خاطر لعاب سرامیکی، روغن کمتری هم استفاده می‌شود و به‌خاطر رسانایی بالایی که دارند، گرما به‌خوبی در همه جای ظرف پخش می‌شود. البته باید بدانید که این قابلمه، نسبت به دیگر انواع قابلمه برای پخت و پز، قیمت نسبتا بالاتری دارد.

از جمله مزایای قابلمه سرامیکی این است که با مواد بازی و اسیدی واکنش نشان نمی‌دهد و در برای خط و خش نسبتا مقاوم است اما شکننده بودن، قیمت نسبتا بالا و استفاده از لعاب سربی در نمونه‌های ارزان با کیفیت پایین هم از جمله معایب قابلمه‌های سرامیکی است.

قابلمه استیل؛ بهداشتی و بدون روکش

قابلمه‌های استیل هم مثل قابلمه‌های سرامیکی و حتی بهتر از آن‌ها، به‌خاطر واکنش نشان ندادن با مواد غذایی، رنگ، بو و طعم غذا را تغییر نمی‌دهند. خیلی‌ها حتی برای تهیه انواع خورش، از قابلمه‌های استیل استفاده می‌کنند چون اعتقاد دارند در این قابلمه‌ها، غذا خوشرنگ‌تر خواهد شد. از طرفی، این قابلمه‌ها، به‌خاطر استفاده از چند لایه استیل، در برابر ضربه مقاوم هستند و رسانای عالی برای حرارت به‌حساب می‌آید و در فر هم قابل استفاده هستند.

 همه این مزایا را در کنار قیمت به‌صرفه آنها بگذارید تا بدانید که خرید قابلمه استیل، یک انتخاب عالی است. البته باید بگوییم که تهیه برنج و انواع پلو در این ظروف، نسبت به قابلمه‌های سرامیکی یا گرانیتی سخت‌تر بوده و ممکن است زود ته بگیرند و ته دیگ خوبی هم به شما ندهند.

از جمله معایب قابلمه استیل در کنار مزایای آن وزن زیاد، احتمال زنگ‌زدگی در صورت خیس و مرطوب ماندن و عدم امکان شستشو در ماشین ظرفشویی است.

قابلمه چدن؛ کلاسیک و بادوام

احتمالا همه ما برای یک بار هم که شده، غذایی را که در قابلمه‌های چدنی درست شده است، خورده‌ایم. قابلمه‌های چدنی از خیلی سال پیش، به طور وسیعی برای آشپزی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. این قابلمه‌ها بسیار بادوام هستند و به‌خاطر استفاده از آهن در ساخت آن‌ها، جزو قابلمه‌‌های بی ضرر برای آشپزی به‌حساب می‌آیند.

از طرفی، تا مدت زیادی می‌توانند غذا را گرم نگه دارند. البته ممکن است آهن با مواد غذایی واکنش نشان دهد و رنگ یا طعم غذا را به طور نامحسوسی تغییر دهد ولی برای سلامت مضر نیست. برای جلوگیری از این واکنش‌ها، هر‌از‌گاهی، روی این قابلمه‌ها، پروسه «سیزنینگ» باید انجام شود تا مثل یک عایق عمل کند. با این کار می‌توانید مصرف روغن را هم کاهش دهید.

از جمله معایب ظروف و قابلمه‌های چدنی وزن زیاد، عدم امکان شستشو در ماشین ظرفشویی و احتمال زنگ‌زدگی در صورت خشک نکردن ظروف است.

قابلمه تفلون؛ به صرفه ولی مضر

در میان انواع قابلمه برای پخت و پز، قابلمه‌های تفلون بعد از معرفی به بازار، بسیار مورد استقبال قرار گرفتند، روی سطح داخلی این قابلمه‌ها را یک عایق نازک پوشانده است که باعث نچسبیدن غذا و مصرف کم روغن یا کره در آن‌ها می‌شود. اما مساله این است که تفلون عمر چندان طولانی ندارد چون که این عایق، به راحتی ممکن است خراش بردارد و ذرات آن، در غذا برای سلامتی بسیار مضر هستند.

البته فرمول ساخت قابلمه‌های تفلون، رو به پیشرفت است و امروزه ضررهای این نوع قابلمه به اندازه قبل نیست اما اگر به دنبال سالم‌ترین گزینه‌ از بین انواع قابلمه برای پخت و پز هستید، بهتر است تفلون را در اولویت قرار ندهید.

قابلمه مسی؛ قدیمی و بااصالت

اگر به دنبال سالم‌ترین قابلمه برای برنج و دیگر غذاها در طب سنتی هستید، مس اولین گزینه است. البته که نباید هر روز از این جنس قابلمه برای پخت غذا استفاده کنید. گزینه‌های سالم دیگر را هم می‌توانید در برنامه خود قرار دهید. چون استفاده بیش از حد از ظروف مسی باعث ایجاد اختلال در جذب کلسیم، آهن، بروز سردرد و … می‌شود.

 بد نیست بدانید که علاوه بر مس، برای ساخت این قابلمه‌ها از قلع و استیل ضد‌زنگ هم استفاده می‌شود و نباید با سیم ظرفشویی آن‌ها را بشویید چون این لعاب را از بین می‌برید اما اگر به ‌درستی از آن‌ها استفاده کنید، برای مدت زمان زیادی دوام خواهد داشت. در ضمن برای غذاهایی که حالت اسیدی دارند مثل گوجه فرنگی، بهتر است از این ظروف مسی استفاده نکنید چون باعث تغییر رنگ و واکنش با مس می‌شوند.

قابلمه لعابی؛ جذاب و ایمن

قابلمه‌های لعابی از قدیمی‌ترین قابلمه‌ها برای آشپزی هستند. در اصل قابلمه‌های لعابی همان قابلمه‌های روحی یا رویی هستند که قسمت بیرونی آن‌ها با یک لعاب پوشانده شده است. این لعاب‌ها در طرح‌ها و رنگ‌های زیادی به بازار عرضه می‌شوند.

ولی باید بدانید که این قابلمه‌ها برای پخت و پز، چندان سالم نیستند چون در هنگام پخت غذا، مواد مضری مثل سرب، کادمیوم و … به غذا وارد می‌شود و در بلندمدت، عوارض جبران‌ناپذیری مثل افسردگی، مسمومیت و حتی کندذهنی را به دنبال خواهد داشت. مراقب باشید که در هنگام شستن این قابلمه‌ها، حتما ذرات چسبیده غذا را به‌خوبی پاک کنید و این کار را با سیم ظرفشویی انجام دهید.

قابلمه لعابی را از برندهای باکیفیت تهیه کنید زیرا جنس روکش لعابی به خودی خود عمر چندان طولانی ندارد و بر اثر ضربه و نوسان حرارتی ممکن است از بین برود. از جمله معایب قابلمه‌های لعابی واکنش‌پذیری بالا در برابر حرارت و عدم امکان شستن قابلمه و ظروف لعابی در ماشین ظرفشویی است.

بدترین قابلمه برای پخت و پز کدام است؟

در میان بدترین ظروف و قابلمه برای پخت و پز از نظر پزشکان ظروف آلومینیومی که گاهی که به اسم ظروف روحی در بازار به فروش می‌رسند، ظروف سفالی غیراستاندارد (به‌خاطر موادی که روی آن‌ها می‌زنند)، ظروف سنگی که در ساخت آن‌ها استانداردها رعایت نشده (ممکن است حاوی مقداری زیادی کادمیوم باشند)، ظروف مسی (برای آشپزی به مدت طولانی و همیشگی) و قابلمه قلعی بدترین ظروف برای پخت و پز و نگهداری غذا هستند.

بدن نیازی به عنصر آلومینیوم ندارد و این ماده حاوی مقادیر زیادی سم است به همین دلیل ممکن است استفاده از ظروف آلومینیوم باعث بروز بیماری‌هایی مثل آلزایمر شود و روی سیستم ایمنی بدن و نیز عملکرد غدد درون‌ریز اثر بگذارد.

سخن پایانی

اگر می‌خواهید از بین سالم‌ترین انواع قابلمه برای پخت و پز یا بی ضررترین قابلمه از نظر طب سنتی، یک یا چند گزینه را انتخاب کنید، می‌توانید بنا بر بودجه‌ و نوع نیازی که دارید، از لیست بالا برای تهیه بهترین ظروف برای پخت و پز کمک بگیرید. اما نکته مهم دیگر، نگهداری مناسب از این ظروف است که می‌تواند سلامت شما و غذای مصرفی‌تان را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار دهد.