مجله فیدیلیو مجله ای برای دوستداران غذا، رستوران و کافی شاپ
اگر تابه‌حال حداقل یک بار از کم‌نمکی یا تندنبودن غذا شکایت کرده باشید، می‌دانید چاشنی غذا چه نقش مهمی در طعم دل‌پذیرش دارد. مزه غذا به ادویه‌های آن است و یک قاشق ادویه طعم غذا را از این‌رو به آن‌رو می‌کند. قبل از سفارش غذاها با چاشنی های خوشمزه از بهترین فست فودها، بد نیست انواع چاشنی‌ها را بشناسید، بدانید هریک چه خواصی دارند و چه طعمی به غذا می‌دهند.
چاشنی چیست؟
چاشنی غذا همان ادویه است. همان نمک و فلفل و زردچوبه‌ای که به غذا اضافه می‌کنیم و طعم و رنگش از این‌رو به آن‌رو می‌شود. انواع طعم‌دهنده‌های معطر، پودر دانه‌ها، میوه‌ها، پوست میوه‌ها و گیاهان خشک‌شده‌ای که برای طعم‌دادن به غذا استفاده می‌کنیم، همگی چاشنی‌های غذا محسوب می‌شوند.
فواید چاشنی‌ها
ادویهها فقط برای طعم و رنگ بهتر غذا کاربرد ندارند. خیلی‌ها برای حفظ سلامت خود سراغ غذاهای پرادویه می‌روند و معتقدند خواص این افزودنی‌ها قابل‌شمردن نیست. بیایید نگاهی به برخی خواص آنها بیندازیم.
۱. خواص ضدالتهابی چاشنی غذا
دیده‌اید روی زخم‌های باز و بریدگی‌های جزئی زردچوبه می‌گذارند؟ این ادویه مثل خیلی از چاشنی‌ها خاصیت ضدالتهابی دارد و تورم و التهاب را درمان می‌کند. حتی بعضی از آنها مثل یک بی‌حس‌کننده موضعی یا مسکن، درد را آرام می‌کنند. برای همین قدیمی‌ها برای تسکین التهاب اعصاب و بافت‌های بدن از ادویه استفاده می‌کردند.
۲. محتوای آنتی‌اکسیدانی
یکی از بهترین روش‌های دریافت آنتی‌اکسیدان، خوردن غذاهای ادویه‌دار است. بعضی از چاشنی‌ها خاصیت ضد‌اسپاسم، ضدعفونی‌کننده و ضدنفخ دارند و به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان کامل، اکسیژن‌رسانی و گردش خون را در بدن تقویت می‌کنند.
۳. تقویت سیستم ایمنی
ادویهها به‌لطف خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی و انواع مواد مغذی، حصار سیستم ایمنی بدن را قوی‌تر می‌کنند. برای همین بعضی از ادویهها مثل پودر سیر و زنجبیل از قدیم برای درمان عفونت گلو و سرماخوردگی استفاده می‌شده‌اند. کاهش سطح کلسترول، تقویت گردش خون و پیشگیری از بیماری‌هایی مثل تصلب شرایین و حتی سرطان از دیگر فواید چاشنی غذا است.
۴. تأثیر چاشنی غذا بر هضم
غذای پرچاشنی بهتر هضم می‌شود. ادویهها حرکات روده را تنظیم می‌کنند و جلوی مشکلات مربوط به دستگاه گوارش مثل سوءهاضمه و یبوست را می‌گیرند. از طرفی فعالیت آنزیمی بدن با حضور ادویهها بیشتر می‌شود و این به‌نوبه خود، هضم غذا را راحت‌تر می‌کند.
۵. تقویت پوست و مو
ادویه‌جات از قدیم به تقویت سلامت پوست و مو شهرت داشتند. مصرف چاشنی سیستم ایمنی و گردش خون را تقویت می‌کند و این مستقیما بر سلامت پوست و مو تأثیر می‌گذارد.
۶. تنظیم متابولیسم
رژیم غذایی روزانه سوخت‌و‌ساز بدن را تغییر می‌دهد. بعضی از غذاها متابولیسم بدن را به‌هم می‌زنند و برخی تقویتش می‌کنند. چاشنی از جمله مواردی است که با تنظیم متابولیسم، جلوی بیماری‌های خونی را می‌گیرد، ضربان قلب را کنترل می‌کند و غلظت کاتیون دستگاه گوارش را متعادل می‌سازد.
۷. کنترل قندخون با چاشنی غذا
شنیده‌اید دارچین قندخون بیماران دیابتی را تا حدود ۲۵ درصد پایین می‌آورد؟ دارچین و خیلی از ادویه‌های دیگر سینامالدئید دارند که قند خون را تنظیم می‌کند. با وجود این ماده در بدن سرعت تجزیه کربوهیدرات در دستگاه گوارش کمتر و حساسیت به انسولین تقویت می‌شود.
۸. بهبود عملکرد مغز و تقویت حافظه
بیماری‌های زوال عقل مثل آلزایمر نتیجه پایین‌آمدن سطح استیل کولین مغزند و ادویهها جلوی تجزیه این ترکیب را می‌گیرند. شواهد نشان می‌دهد مصرف ادویه‌هایی مثل مریم گلی، چه در افراد سالم چه در بیماران مبتلا به آلزایمر، عملکرد مغز را بهبود می‌بخشد.
۹. مبارزه با عفونت‌ها
مخمر، کپک و باکتری با غذاهایی که می‌خوریم وارد بدن می‌شوند و عفونت ایجاد می‌کنند. یکی از مزیت‌های چاشنی غذا این است که علاوه بر تقویت سیستم ایمنی، جلوی عفونت را می‌گیرد و به باکتری‌های مضر اجازه رشد نمی‌دهد.
۱۰. جلوگیری از آلرژی‌ها
تا به حال برای بازشدن مجرای بینی رزماری را امتحان کرده‌اید؟ ترکیبات ضدالتهابی این ادویه به‌سرعت واکنش‌های آلرژیک را سرکوب می‌کنند و تعداد گلبول‌های سفید مخاط بینی را افزایش می‌دهند. برای همین استشمام آن احتقان بینی را خیلی زود برطرف می‌کند.
مضرات چاشنی غذا
چاشنی غذا به‌خودی خود عارضه جانبی خاصی ندارد. فقط عده‌ای به برخی از ادویهها آلرژی دارند و در معرض آن درماتیت تماسی (نوعی اگزما)، آسم، آب‌ریزش بینی یا شوک آنافیلاکتیک (شوک آلرژی) را تجربه می‌کنند. البته اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، باید مراقب تداخل آن با انواع ادویهها باشید چون گاهی این تداخل باعث رقیق‌شدن خون و تشکیل هموروئید می‌شود؛ اما در حالت کلی فواید مصرف چاشنی به‌مراتب بیشتر از عوارض احتمالی است.
چاشنی‌های خوشمزه و پرطرفدار
در این بخش با چند تا از محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین ادویهها در تمام دنیا آشنا می‌شویم. چاشنی‌های خوشمزه فقط به فلفل و زردچوبه محدود نمی‌شوند! اهل آشپزی باشید یا سفارش غذا، آشنایی با این چاشنی‌ها مفید است. این ادویهها در غذاها و دسرهای ایرانی هم به‌وفور استفاده می‌شوند:
۱. پودر کاری
ادویه کاری از ترکیب برگ کاری، زردچوبه، هل، فلفل، برگ بو، تخم گشنیز، سیر و دارچین به‌دست می‌آید و طعم نسبتا تند و شیرین به غذا می‌دهد.
۲. زیره سیاه
زیره سیاه یکی از اولین ادویه‌هایی بود که در اروپا کشت شد و طعم گرم، کمی تلخ و ته‌مزه خاکی دارد. این ادویه چاشنی محبوب بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌ها است.
۳. هل به‌عنوان چاشنی غذا
ادویه هل حاصل خشک‌کردن یکی از میوه‌های بومی جنوب غربی هند است و طعم گرم، شیرین، گلی و میوه‌ای دارد. شما می‌توانید موقع تهیه یا سفارش آنلاین غذا از رستوران بخواهید این ادویه را به غذای شما اضافه کنند.
۴. پودر چیلی
چیلی محبوب‌ترین ادویه در تمام دنیاست و طعم شور، شیرین، تلخ و حتی تندی آن برای خیلی‌ها لذت‌بخش است. این ادویه از ترکیب پاپریکا، فلفل تند، پونه کوهی، شوید، سیر، زیره سبز و میخک به‌دست می‌آید و پر از مواد معدنی است. سس چیلی هم یکی از چاشنی‌های پرطرفدار است که هنگام خرید انلاین غذا امکان سفارش ظرف اضافه آن را خواهید داشت.
۵. دارچین
ادویه دارچین از پوست داخلی درخت دارچین تهیه می‌شود و حاوی چندین ترکیب معطر از جمله سینامالدئید است. این ادویه در دو حالت غلاف چوب یا پودر استفاده می‌شود.
۶. میخک
میخک ادویه بومی اندونزی است و با طبع گرم و خشک، بالاترین غلظت ترکیبات معطر را در میان ادویهها دارد. البته خواص دارویی و درمانی این ادویه خیلی بیشتر از عطر و طعم آن موردتوجه است.
۷. پودر تخم گشنیز
هضم بهتر، کنترل کلسترول و سلامت قلب از جمله خواص دارویی این چاشنی پراستفاده است. تخم گشنیز در کوکو سبزی، قرمه سبزی و آش عطروطعم بی‌نظیری به غذا می‌دهد.
۸. تخم شوید
تخم شوید یکی از ادویه‌جات پرکاربرد در آشپزی و شیرینی‌پزی است. این ادویه خوش‌طعم و شیرین برای درمان سوءهاضمه، ورم و زخم معده، بواسیر و سکسکه هم استفاده می‌شود.
۹. آویشن
این چاشنی غذا ته‌مزه چوبی، لیمویی و ملایم دارد و بیشتر به‌عنوان طعم‌دهنده گوشت و خورش استفاده می‌شود. خواص دارویی این ادویه قابل‌شمردن نیست و دمنوش آن به‌تنهایی سرشار از مواد معدنی است. آویشن هم از آن ادویه‌های پرطرفدار است که در خرید حضوری یا سفارش آنلاین غذا گاهی کنار غذا قرار داده می‌شود.
۱۰. رازیانه
رازیانه یک گیاه معطر است و ادویه آن از خشک‌شدن برگ همین گیاه به‌دست می‌آید که طعم قوی و تلخی با ته‌مزه گل و کاج دارد. این ادویه بومی جنوب غربی آسیا و مدیترانه است و در سراسر دنیا مصرف می‌شود.
۱۱. پاپریکا
ادویه پاپریکا طعم دودی جالبی دارد و ته‌مزه خاکی به غذا می‌دهد؛ اما نسبت سایر ادویه‌های فلفلی ملایم‌تر است. موقع خرید انلاین غذا می‌توانید از رستوران بخواهید این ادویه را در غذا کم یا زیاد کند.
۱۲. زنجبیل
زنجبیل از یک گیاه گل‌دار گرمسیری از خانواده هل و زردچوبه تهیه می‌شود و به‌وفور در آشپزی آسیایی و داروهای سنتی خاورمیانه کاربرد دارد. تندی این چاشنی طعم مطلوبی به انواع شیرینی‌ها و غذاها می‌دهد.
۱۳. ادویه خردل
خردل سفید، قهوه‌ای و سیاه سه نوع رایج ادویه دانه خردل هستند و از دانه‌های همین گیاه به‌دست می‌‌آیند. این چاشنی بومی روم باستان است و انواع مختلف آن تندی ملایم، متوسط یا فوق‌العاده زیاد دارند.
۱۴. سماق
سماق در آشپزی خاورمیانه و شمال آفریقا به وفور استفاده می‌شود و یک طعم‌دهنده عالی برای گوشت است. این ادویه قرمزرنگ نت چوب و کاج و طعم تند و مرکباتی دارد و بیشتر رستوران‌ها با سفارش غذا هایی مثل کباب، برای مشتری ارسالش می‌کنند.
۱۵. سیاهدانه
سیاهدانه ادویه بومی جنوب غربی آسیا، آفریقا و مدیترانه و است طعم ملایمی شبیه زیره و پونه کوهی دارد. خیلی‌ها از طعم این چاشنی روی نان یا پنیر لذت می‌برند یا آن را به غذا اضافه می‌کنند.
۱۶. جوز هندی
جوز هندی از دانه‌های سخت و معطر درخت همیشه سبز جوز بویا تهیه می‌شود. این ادویه طعمی مطبوعی دارد و برای طعم‌دادن به انواع غذاها، دسرها و نوشیدنی‌ها، کنار دارچین و میخک استفاده می‌شود.
حالا نوبت شماست!
شما چه چاشنی‌های دیگری به غذا اضافه می‌کنید؟ به نظرتان هریک از این ادویهها به کدام غذاها طعم خوبی می‌دهند؟ منتظر شنیدن نظرات‌تان هستیم.
