مجله فیدیلیو مجله ای برای دوستداران غذا، رستوران و کافی شاپ
نوشابه زیرو یک نوشیدنی رژیمی است که در سال‌های اخیر به یکی از نوشابه‌های رژیمی محبوب برای ورزشکاران و افرادی که رژیم لاغری دارند تبدیل شده است. در این مقاله از سایت فیدیلیو این موضوع را بررسی می‌کنیم که نوشابه زیرو چیست، خواص و مضرات نوشابه زیرو چیست، قند نوشابه زیرو از چیست و درباره ارزش غذایی و مواد تشکیل‌دهنده نوشابه زیرو با شما صحبت می‌کنیم.
تاریخچه نوشابه‌های رژیمی
در حالی که نوشابه‌های گازدار معمولی از اواخر دهه 1800 میلادی وجود داشته است، نوشابه رژیمی یک نوآوری در دهه 1950 بود. شرکت نوشابه‌سازی Kirsch در بروکلین اولین شرکتی بود که در سال 1952 یک نوشیدنی زنجبیلی بدون شکر تولید کرد. برادران Hyman و Morris Kirsch این نوشیدنی را اختراع کردند و آن را No-Cal (بدون کالری) نامیدند. شرکت بعدی که نوشابه رژیمی را به بازار عرضه کرد Royal Crown Cola بود که نوشابه Diet Rite را در سال 1958 به بازار فرستاد. سپس دکتر Pepper نسخه رژیمی نوشیدنی خود را در سال 1962 عرضه کرد و پس از آن کوکاکولا در سال 1963 با نوشابه رژیمی TaB به بازار پیوست. TaB یک نوشابه کولا رژیمی بود که در سال 2020 تولید آن متوقف شد. این نوشابه رژیمی که نخستین نوشابه رژیمی شرکت کوکاکولا بود در دهه‌های 1960 و 1970 جایگزین محبوبی برای کوکاکولا معمولی بود.
نوشابه زیرو چیست؟
نوشابه‌ها جزو محبوب‌ترین نوشیدنی‌های دنیا هستند. در عین محبوبیت این نوشیدنی‌های خوش‌طعم، قند و کالری بالای آن‌ها همواره مورد بحث متخصصان تغذیه بوده است. به دنبال این نگرانی‌ها در سال ۱۹۸۲ نسل نخست نوشابه‌های رژیمی به بازار آمد و در سال ۲۰۰۵ کارخانه کوکاکولا «نوشابه زیرو» را به‌عنوان یک نوشابه رژیمی تولید کرد. این نوشابه فاقد قند و کالری است و شیرینی نوشابه کوکاکولا زیرو به خاطر استفاده از قندهای مصنوعی است. به‌عبارت‌دیگر برای شیرین کردن این نوشیدنی بدون افزودن کالری از شیرین‌کننده‌های مصنوعی استفاده می‌شود.
میزان کالری نوشابه زیرو چقدر است؟
نوشابه کوکاکولا زیرو هیچ کالری ندارد. در حالی‌که یک لیوان نوشابه معمولی ۱۰۰ الی ۱۵۰ کالری انرژی دارد، نوشابه زیرو جزو مواد غذایی کالری صفر است. اما اینکه چرا نوشابه زیرو کالری ندارد به‌خاطر مقدار و نوع قند مورد استفاده در نوشابه زیرو و نوشابه معمولی است.
شیرینی نوشابه زیرو از چیست؟
قند نوشابه زیرو از شیرین‌کننده‌های مصنوعی است. یعنی نوشابه زیرو شیرینی خود را از قندهای مصنوعی می‌گیرد. از جمله شیرین‌کننده‌های مصنوعی برای شیرین کردن نوشابه زیرو موادی مثل «آسپارتام» هستند که یک شیرین‌کننده مصنوعی با کالری صفر است. این در حالی است که برای شیرین کردن نوشابه‌های معمولی از شربت ذرت با فروکتوز بالا استفاده می‌شود. بد نیست بدانید آسپارتام ۱۸۰ برابر شیرین‌تر از شکر است. اما یک ماده بدون کالری و کربوهیدرات است و به همین دلیل باعث بالا رفتن قند خون نمی‌شود، اما میل شما به خوردن شیرینی‌جات را افزایش می‌دهد به همین دلیل حتی نوشیدن این نوشابه‌های بدون قند هم برای افراد مبتلا به دیابت خطرناک است.
مواد تشکیل‌دهنده نوشابه زیرو چیست؟
- آب گازدار
- رنگ کاراملی
- اسید فسفریک
- آسپارتام
- بنزوات پتاسیم
- طعم‌های طبیعی
- سیترات پتاسیم
- آسه سولفات پتاسیم
- کافئین
ارزش غذایی نوشابه زیرو چقدر است؟
یک قوطی 12 اونسی (354 میلی لیتری) کوکاکولا صفر شکر (نوشابه زیرو) یا (کک صفر) شامل مواد زیر است:
- کالری: 0
- چربی: 0 گرم
- پروتئین: 0 گرم
- شکر: 0 گرم
- سدیم: 2٪ از ارزش روزانه غذایی (DV)
- پتاسیم: 2٪ از ارزش روزانه غذایی (DV)
نوشابه رژیمی با شیرین‌کننده‌های مصنوعی و کاهش وزن
نتایج تحقیقات در مورد اثرات نوشابه زیرو و سایر نوشیدنی‌های مصنوعی شیرین شده بر کاهش وزن داده‌های جالبی را به ما ارائه می‌دهند.
نتایج یک مطالعه مشاهده‌ای 8 ساله نشان داد که افرادی که بیش از 21 نوشیدنی با شیرین‌کننده مصنوعی در هفته می‌نوشیدند، در مقایسه با افرادی که این نوع نوشیدنی‌ها را مصرف نمی‌کردند، تقریباً دو برابر بیشتر در خطر اضافه وزن و چاقی قرار داشتند.
نتایج همان مطالعه نشان داد که کل کالری دریافتی روزانه در افرادی که با وجود افزایش وزن نوشیدنی‌های رژیمی با شیرین‌کننده مصنوعی از جمله نوشابه زیرو مصرف می‌کردند کمتر بود. این نشان می‌دهد که شیرین‌کننده‌های مصنوعی ممکن است به روش‌های دیگری غیر از کالری دریافتی بر وزن بدن تأثیر بگذارند.
در نتایج مطالعه دیگری مشاهده شد که نوشیدن نوشابه رژیمی با افزایش سایز دور کمر در طی 9 تا 10 سال مرتبط است.
در یک مطالعه تصادفی و کنترل‌شده 6 ماهه، افراد دارای اضافه وزن یا چاقی، کاهش وزن متوسط 2 تا ۲ و نیم درصد از وزن بدن خود را هنگام جایگزینی نوشابه‌های معمولی با نوشابه‌های رژیمی یا آب تجربه کردند.
در مطالعه دیگری، افرادی که در یک برنامه کاهش وزن 12 هفته‌ای نوشابه‌های شیرین شده با قند مصنوعی مصرف می‌کردند، 13 پوند (6 کیلوگرم) از دست دادند، در حالی که افرادی که آب می نوشیدند 9 پوند (4 کیلوگرم) وزن کم کردند.
بنابراین، شواهد در مورد اثرات نوشابه زیرو و نوشابه‌های رژیمی بر مدیریت وزن متناقض هستند و تحقیقات بیشتری مورد‌نیاز است. با‌این‌حال، ما می‌توانیم به آزمایش‌های انسانی اعتماد بیشتری نسبت به مطالعات مشاهده‌ای داشته باشیم، که احتمالاً تحت‌تأثیر عوامل دیگری هم قرار می‌گیرند.
تفاوت نوشابه‌های رژیمی با نوشابه زیرو چیست؟
نوشابه رژیمی با نوشابه زیرو تفاوت چندانی ندارد. فرق نوشابه رژیمی با نوشابه زیرو نوع قند شیرین‌کننده آن است. قند شیرین‌کننده نوشابه‌های رژیمی «آسپارتام» و قند شیرین‌کننده نوشابه زیرو «آسپارتام»« و آسه سولفام پتاسیم» است. تفاوت دیگر نوشابه زیرو با نوشابه رژیمی میزان کافئین آنهاست. میزان کافئین نوشابه زیرو از نوشابه رژیمی کمتر است.
نوشابه زیرو و دیابت
نوشابه زیرو قند دارد؟ همان‌طور که پیش‌تر گفتیم نوشابه زیرو بدون قند است. با این حال، جایگزین‌های قند موجود در آن ممکن است لزوماً گزینه سالم‌تری برای افرادی که به دنبال کاهش خطر ابتلا به دیابت هستند، نباشد.
نتایج یک مطالعه 14 ساله بر روی 66118 زن، ارتباط بین نوشیدن نوشابه‌های رژیمی یا نوشابه زیرو و افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را نشان می‌دهد.
نتایج مطالعه دیگری بر روی 2019 نفر نشان داد که بین نوشابه‌های معمولی شیرین‌شده با قند و نوشابه‌های رژیمی شیرین‌شده با قند مصنوعی و دیابت نوع 2 ارتباط وجود دارد و این بدان معنی است که جایگزینی نوشابه زیرو ممکن است خطر دیابت شما را کاهش ندهد.
علاوه بر این، در یک مطالعه 8 ساله بر روی 64850 زن، مصرف نوشابه‌های رژیمی شیرین‌شده با قند مصنوعی خطر ابتلا به دیابت را 21 درصد افزایش می‌دهد، اگرچه خطر ابتلا به دیابت با نوشابه‌های معمولی شیرین شده با قند حتی بیشتر از 43 درصد بود.
جالب است که مطالعات دیگر نتایج متضادی هم یافته‌اند. یک مطالعه 14 ساله روی 1685 بزرگسال میانسال، هیچ ارتباطی بین مصرف نوشابه رژیمی و افزایش خطر ابتلا به پیش‌دیابت پیدا نکرد.
نتایج این مطالعات متناقض هستند و توضیح دقیقی در مورد چگونگی افزایش خطر ابتلا به دیابت توسط نوشابه‌های رژیمی ارائه نمی‌دهند. بنابراین تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
نوشابه زیرو در بدنسازی
رابطه نوشابه زیرو و بدنسازی مثل یک شمشیر دو لبه است. نوشابه زیرو کالری صفر دارد و اگر شما بدنساز هستید و برنامه فیتنس دارید طبعا با نوشیدن نوشابه زیرو کالری اضافه وارد بدن خود نمی‌کنید. اما مسئله اینجاست که به‌خاطر خطراتی که نوشابه زیرو برای سلامت بدن دارد، سلامت فرد بدنساز را هم تهدید می‌کند. خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، کلیوی، پوکی استخوان و دیابت مواردی است که فرد ورزشکار را تهدید می‌کند که در ادامه مقاله به این موارد اشاره می‌کنیم.
نوشابه زیرو و سرطان
نتایج برخی از مطالعات صورت‌گرفته نشان می‌دهد که آسپارتام به‌عنوان شیرین‌کننده نوشابه‌های رژیمی و زیرو ممکن است سرطان‌زا باشد. سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۲۳ شیرین‌کننده «آسپارتام» را به‌عنوان یکی از علت‌های «احتمالی» سرطان در نظر گرفت و این در حالی است که یک گروه تخصصی دیگر مصرف این ماده جایگزین قند را در مقادیر محدود هنوز ایمن می‌داند.
خواص و مضرات نوشابه زیرو چیست؟
- تفاوت اصلی بین نوشابه معمولی و نوشابه زیرو میزان قند آن است. وقتی نوشابه زیرو می‌نوشید، برخلاف نوشابه معمولی، به میزان قابل‌توجهی قند کمتری مصرف می‌کنید که برای کاهش وزن مثبت است و خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با چاقی را کاهش می‌دهد. نتایج یک مطالعه توسط موسسه تغذیه آمریکا نشان می‌دهد که مصرف نوشیدنی‌های حاوی قند بالا با پیشرفت مقاومت به انسولین و پیش‌دیابت ارتباط مثبتی دارد، اما در این زمینه هیچ ارتباطی با نوشابه‌های رژیمی یافت نشد.
- نوشابه معمولی به دلیل داشتن قند و کالری اضافی بر سلامت و وزن ما تأثیر مستقیم دارد. با این حال، نوشابه رژیمی ممکن است بهترین جایگزین نباشد. تحقیقات نشان می‌دهد که نوشابه رژیمی ممکن است اثرات غیرمستقیم بر بدن ما داشته باشد که منجر به افزایش وزن و سایر اثرات نامطلوب سلامتی می‌شود.
- نتایج چندین مطالعه نشان داده‌اند که نوشابه‌های رژیمی ممکن است ترشح هورمون‌های محرک اشتها مانند هورمون «گرلین» را افزایش داده و در نتیجه احساس گرسنگی را افزایش دهند. شیرین‌کننده‌های مصنوعی موجود در نوشابه زیرو همچنین ممکن است فلور روده را تغییر داده و در نتیجه منجر به کاهش کنترل قند خون شود و به این ترتیب خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهند.
- افزودنی‌هایی مانند اسید سیتریک، مالیک و اسید فسفریک در هر دو نوشابه معمولی و نوشابه زیرو وجود دارند و سبب پوسیدگی دندان می‌شوند.
- برخی تحقیقات همچنین نوشابه‌های رژیمی را با شرایط سلامتی مانند افزایش خطر فشار خون بالا، پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی و کلیوی مرتبط دانسته‌اند.
- محتوای بالای فسفر در نوشابه‌ها ممکن است باعث آسیب کلیه شود. نتایج یک مطالعه در این زمینه نشان می‌دهد در کسانی که بیش از 7 لیوان نوشابه رژیمی در هفته می‌نوشند، خطر ابتلا به بیماری کلیوی دو برابر می‌شود.
- اسید فسفریک موجود در نوشابه‌های گازدار می‌تواند کلسیم و منیزیم ذخیره‌شده را از استخوان‌های شما خارج کند. این دلیلی است که مصرف زیاد نوشابه با پوکی استخوان مرتبط است، زیرا شستشوی مواد معدنی مانند کلسیم، تراکم استخوان را کاهش می‌دهد و خطر شکستگی و پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. به بیان دیگر مصرف بیش از نیاز اسید فسفریک باعث تغییر نسبت کلسیم به فسفر و نیز نسبت اسید و بازی بدن و در نتیجه کاهش تراکم استخوانی و در نتیجه ابتلا به پوکی استخوان می‌شود. مصرف سبزی‌های دارای برگ‌های تیره مانند اسفناج، کلم پیچ و کلم بروکلی و همچنین منابع لبنی با کیفیت مانند شیر و ماست یونانی برای پیشگیری از این مسئله بسیار مهم است.
- کافئین موجود در نوشابه زیرو خطر اختلال خواب به‌خصوص برای افراد مستعد به بی‌خوابی و بی‌قراری را افزایش می‌دهد.
سخن پایانی
میزان کالری و قند نوشابه زیرو صفر است اما نوشابه زیرو فاقد ارزش غذایی است و علاوه بر این به خاطر میزان بالای اسید فسفریک موجود در نوشابه‌های معمولی و زیرو خطر پوکی استخوان و بیماری‌های کلیوی شما را تهدید می‌کند. اگر می‌خواهید مصرف منظم قند یا نوشابه خود را کاهش دهید بهتر است نوشیدنی‌های سالم‌تر مثل چای گیاهی، دمنوش‌های میوه‌ای یا قهوه بنوشید و نوشابه زیرو را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
