تاریخچه 13 فروردین
13 فروردین یکی از مهمترین و دلچسبترین رسوم باستانی ایرانیان میباشد. در این مقاله از مجله فیدیلیو قصد داریم شما را با تاریخچه و روسوم بیادگار مانده از گذشتگان آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
قدیمی ترین اسناد مربوط به سیزده به در یا روز 13 فروردین مربوط به دوره فتحعلی شاه قاجار می باشد. سفرنامه ها و خاطرات شاهان قاجار، این نکته را بیان می کند که آیین روز سیزده به در به صورت رسمی بین شاهان، رجال دربار و مردم عادی برگزار می شد. بنا به باور باستانی ایرانیان 13 فروردین، روزی نحس و بدشگون می باشد. ایرانیان زمان قاجار عقیده داشتند که روز 13 فروردین ممکن است خانه ها بر سرشان خراب شود. به همین علت از خانه بیرون می رفتند و تا غروب به خانه بر نمی گشتند.
تنوع برگزاری مراسم های مختلف در روز 13 فروردین، این حقیقت را بازگو می کند که این مراسم از زمان های خیلی کهن در ایران وجود داشته است. در فرهنگ ایرانی هیچ روزی نحس و بد یمن نمی باشد. در فرهنگ ایرانی هر روز مرتبط با یکی از مظاهر یزدان یا طبیعت می باشد. در گاهشمار ایرانی روز سیزده به در، تیر روز نامیده می شود. این روز فرخنده و خجسته می باشد و روز دعا برای طلب باران می باشد.
مردم روز آخر تعطیلات نوروزی را به دامن طبیعت می روند. در این روز تنقلات و شیرینی های مانده از جشن نوروز را با خود می برند و همراه با دوستان و آشنایان نوش جان می کنند. به این روز، روز تنقلات به در هم می توان گفت. زیرا در تمام روز سیزده به در مردم تخمه و آجیل میل می کنند.
کشته شدن ایرانیان سیزده روز بعد از آغاز سال
بنا بر روایات نقل شده از دوران خشایارشاه آمده است که در این روز بر پایه توطئه یهودیان و دختری به اسم استر، وزیر دانای خشایارشاه به نام هامان و 77000 نفر از ایرانیان قتل و عام شدند. به همین دلیل ایرانیان، سیزدهمین روز بهار را نحس می دانند.
مراسم و آیین سیزده به در
- گره زدن سبزه برای باز شدن بخت دختران و پسران دم بخت
- سبزه را در آب روان انداختن
- خوردن کاهو و سکنجبین
- پختن آش رشته
- پرتاب 13 عدد سنگ مخصوص مناطق کردنشین
مراسم سیزدهمین روز بهار
13 فروردین، آغاز نیم سال دوم زراعی می باشد. در این روز ایرانیان برای دعا و نیایش به کشتزارها و مزرعه های خود می رفتند. بر روی زمین هایی که تازه سبزه روییده و دارای گل و گیاهان خودرو هستند، شادی و پایکوبی می کردند. با جمع آوری سبزه های خوراکی غذا می پختند و نوش جان می کردند. ایرانیان در این روز دعای نزول باران را هم می خواندند.
برخی دیگر از آیین روز 13 فروردین در شهرهای مختلف ایران به شرح زیر می باشد:
- فال گوش ایستادن
- فال گیری با کوزه
- گره زدن علف و باز کردن آن
- انجام بازی های گروهی
- خواندن ترانه ها و آوازهای محلی
- رقص های دسته جمعی
- جمع آوری سبزی های صحرایی خاص هر منطقه
- بادبادک پرانی
- سوارکاری
- اجرای نمایش های شاد
- هماوردجویی جوانان
- آب پاشی و آب بازی
- شادی کردن و خندیدن
- روبوسی با عزیزان و آشنایان
غذاهای مخصوص روز 13 فروردین
- آش رشته که از قدیم رایج بوده است.
- کباب کوبیده
- جوجه کباب زعفرانی
- ساندویچ الویه
- لوبیاپلو
- پلو یونانی
- استفاده از کاهو و سکنجبین
سخن آخر
جشن روز 13 فروردین یکی از جشن های ملی و باستانی ایرانیان می باشد. بهتر است مانند پیشینیان با رفتن به طبیعت، برای شادابی و سرزندگی آن تلاش کنیم. امروزه با برپایی آتش های عظیم، گیاهان خودروی تازه روییده و نهال ها، در روز طبیعت می سوزند. همچنین مردم با تولید زباله و ریختن آن در طبیعت باعث می شوند که بسیاری از جانوران آسیب ببینند. ایرانیان قدیم سبزه خود را در زمین می کاشتند. اما امروزه سبزه ها را به طرف هم پرت می کنند و یا تکه تکه می کنند.بیایید با بزرگداشت رسوم گذشتگان به طبیعت در این روز احترام بگذاریم.