مجله فیدیلیو مجله ای برای دوستداران غذا، رستوران و کافی شاپ
بستنی یا خامه سرد (ice cream)، یک دسر سرد خوشمزه با میزان کالری و چربی بسیار بالاست. بستنی، محبوب همه است به ویژه کودکان. تاریخچه بستنی به هزاران سال قبل باز می‌گردد، اما مبدا آن مشخص نیست. بستنی تا به امروز راه بسیاری پیموده است. درحال حاضر بستنی در طعم‌ها مختلف از بستنی میوه‌‌ای (با طعم انواع میوه‌ها) گرفته تا بستنی گردویی، کره‌ای، شکلاتی، ناپلی (این بستنی حاصل ترکیب توت فرنگی، وانیل و شکلات است) و شکل‌های متفاوت از جمله آلاسکا یا یخی، بستنی قیفی و غیره وجود دارد. به بهانه روز بستنی یعنی سومین یکشنبه ماه جولای، به سراغ تاریخچه ساخت آن رفتیم. با این مطلب از مجله فیدیلیو همراه باشید.
تاریخچه ساخت بستنی
بیش از هزاران سال است که مردم آسیا از ترکیب آب یخ زده با مواد خوراکی دیگر استفاده می‌کنند. منابعی وجود دارد که نشان می‌دهد لبنیات یخی برای اولین بار در چین مصرف شده‌است. برخی اسناد نیز حاکی از آن است که مبدا بستنی به قرن دوم بازمی‌گردد؛ درحالی که هیچ تاریخ یا مخترع مشخصی برای آن وجود ندارد.
بستنی در اروپا
ما می‌دانیم که اسکندر کبیر از ترکیب برف و یخ با عسل و شهد لذت می‌برد. منابع کتاب مقدس نیز نشان می‌دهد که حضرت سلیمان به نوشینی‌های یخی در طول فصل برداشت بسیار علاقه‌مند بود. در امپراطوری روم، “نرو کلودیوس سزار” اغلب افراد ویژه‌ای را به دنبال برف و یخ به کوه‌هستان‌ها می‌فرستاد، و بعد مخلوط برف با میوه یا آب میوه را می‌خورد.
هزار سال بعد، مارکو پولو با یک دستورالعمل که بسیار شبیه آنچه که در حال حاضر به نام شربت (sherbet) شناخته می‌شود، از خاور دور به ایتالیا بازگشت. مورخان بر این باورند که همین دستورغذا در قرن شانزدهم به بستنی تبدیل شده‌است. از طرفی به نظر می‌رسد که انگلستان نیز در همان زمان، یا شاید حتی زودتر از ایتالیا، بستنی را کشف کرده‌باشد. “خامه یخ زده” (cream Ice)، به طور معمول بر روی میز “چارلز اول” در قرن هفدهم دیده شده‌است.
در فرانسه هم دسرهای یخی مشابه‌ای در سال ۱۵۵۳ توسط “کاترین مدیچی” ایتالیایی معرفی شد؛ هنگامی که او همسر هنری دوم پادشاه فرانسه بود. تا سال ۱۶۶۰ این بستنی در دسترس عموم نبود. فردی به نام “پروکپیو سیسیلی” دستورالعمل ترکیب شیر، خامه، کره و تخم مرغ را در کافه پروکوپ (Café Procope)، برای اولین بار در کافه‌ای در پاریس معرفی کرد.
بستنی در آمریکا
منابع رسمی گزارش می‌دهند که بستنی برای اولین بار در سال ۱۷۴۴ توسط فرماندار مریلند به آمریکا آورده شد. زمانی که او با بستنی از مهمانان خود پذیرایی کرد.
اولین تبلیغات بستنی در این کشور در ۱۲ مه ۱۷۷۷ در روزنامه نیویورک منتشر شد. زمانی که قنادی به نام “فیلیپ لنزی” اعلام کرد که در فروشگاه او بستنی در اغلب روزها در دسترس است. اسناد موجود در نیویورک، نشان می‌دهد که رئیس جمهور “جورج واشنگتن” در طول تابستان ۱۷۹۰ حدود ۲۰۰ دلار برای بستنی صرف کرده است.
رئیس جمهور “توماس جفرسون” گفته است که یک دستورالعمل ۱۸ مرحله‌ای از بستنی ظریف و مورد علاقه خود دارد که شبیه آلاسکای امروزی‌ست. گفته می‌شود که بستنی توت فرنگی نخستین بار در سال ۱۸۱۳ در مراسم پیروزی دوره دوم ریاست‌جمهوری “جیمز مدیسون” (چهارمین رئیس‌جمهور آمریکا) سرو شد.
جالب است بدانید که بستنی یک نماد معنوی خوراکی در طول جنگ جهانی دوم بود. هر گروهی از ارتش سعی می‌کرد که بهتر از بخش‌های دیگر از نیروهایش با بستنی پذیرایی کند. هنگامی که جنگ به پایان رسید و جیره‌بندی محصولات لبنی برداشته شد، آمریکا با بستنی پیروزی را جشن گرفت.
شکل‌گیری صنعت بستنی
تا سال ۱۸۰۰، بستنی همچنان یک دسر نادر و عجیب و غریب بود که عمدتا برای گروه‌های خاص جامعه سرو می‌شد. در حدود سال ۱۸۰۰ اولین سردخانه‌ها ساخته شدند. تولید بستنی خیلی زود به یک صنعت در آمریکا تبدیل شد. در سال ۱۸۵۱ فردی به نام “یعقوب فاسل” که یک دلال شیر بالتیموری (Baltimore شهری آمریکا) بود پیشگام این عرصه شد.
همانند دیگر صنایع آمریکایی، تولید بستنی به دلیل پیشرفت‌های تکنولوژی، از جمله سردخانه‌های مکانیکی، ، ماشین‌آلات بسته‌بندی، عملیات انجماد و تجهیزات لازم افزایش یافت. علاوه بر این، وسایل حمل و نقل مکانیزه (یخچال‌های حمل بستنی) به طور چشمگیری باعث رشد این صنعت شد. با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیکی، کل تولید سالانه محصولات لبنی یخی در ایالات متحده بیش از ۱٫۶ میلیارد گالن است. دسترسی فراوان بستنی در اواخر قرن نوزدهم منجر به تولیدات جدیدی از بستنی شد.
آمریکایی‌ها در سال ۱۹۴۶ بیش از ۲۰ کیلوگرم بستنی مصرف کردند. همانطور که بستنی‌های از پیش ساخته‌شده از طریق سوپرمارکت‌ها فروخته می‌شد، ساندویچ‌های سنتی و دستگاه‌های نوشابه‌ساز شروع به ناپدید شدن کردند. در حال حاضر، فروشگاه‌های بستنی اختصاصی و رستوران‌های منحصر به فردی وجود دارد که بستنی را در ظرف‌های مختلف به شکل‌ها و طعم‌های متفاوتی سرو می‌کنند و از محبوبیت زیادی برخورداراند.
